11 juni 2021

Water naar zee

Dat ik nogal gekant ben tegen windparken en zonne-eilanden op open water wist u natuurlijk al. En ik zal er tegen blijven fulmineren, maar de vraag is natuurlijk, wat dan? Is er wel een alternatief voor groene energie? Het simpele antwoord is: ja hoor, blauwe energie! Blauwe energie is het maken van stroom uit het samenbrengen van zoet en zout water. Reversed Electro Dialysis heet dat. Klinkt gek, maar uit een kuub zoet water die je langs een kuub zout water laat stromen kun je maar liefst een hele megawatt stroom halen. Waar een rivier in zee stroomt bijvoorbeeld, of langs de Afsluitdijk. Zoet en zout erin, en aan de zeekant brak er weer uit. Tussen zout en zoet heb je wel een speciaal membraan nodig. Dat bestond niet, totdat Kitty Nijmeijer, hoogleraar membraantechnologie, het uitvond. Met haar kennis werd op de Afsluitdijk een RED proefinstallatie gebouwd, waarmee alle kinderziektes uit de prille techniek gehaald konden worden. Dat is inmiddels voor de bakker, en nu is het moment aangebroken om een installatie te bouwen die een heel dorp van stroom voorziet. Met een luttele dertig miljoen heb je die binnen twee jaar al boven water, zegt directeur Eric Siebers van het bedrijf achter de proefcentrale. Voor iets meer geld bouwen ze zelfs een installatie die de spuisluizen op Den Oever en Kornwerderzand tot een luierende backup reduceert. Zo stabiel, zo CO2-vrij en zo weinig horizonvervuilend dat geen windmolen eraan kan tippen. Echt schaterlachend rendabel wordt het met een centrale in de Europoort; die levert zomaar 1500 megawatt. Dat is meer dan 300 reuzenturbines op zee. Kan in een jaar of vijf volledig operationeel zijn. Als je maar wilt. Dat is dus iets waar ik heel blij van word: gewoon Gods water over Gods akker laten lopen en er toch tonnen schone stroom uithalen. Zo valt uit al het water dat rivieren naar zee dragen in theorie een terawatt (1 miljoen megawatt) aan energie te halen, evenveel als de hele mensheid nu gebruikt, zonder vervuilende mijnbouw of dure transporten; schoner dan welke andere vorm van energieproductie ook. Sterker, dezelfde technologie kun je in omgekeerde vorm voor de productie van groene waterstof gebruiken. Bijvoorbeeld op plekken waar water ontzilt wordt voor de productie van schoon water. Ook daarvan zijn er op aarde genoeg. Nou, u voelt de volgende vraag natuurlijk al aan uw water: krijgt RED van de overheid de stroom mee? Dat dobbert nog, want al eerder bleek bij het investeren in de energietransitie Haagse koudwatervrees. Weet u nog? In de tachtiger jaren werd windenergie al heilig verklaard. Wat zouden we daar, als innovatieve koploper wereldwijd, mee kunnen scoren. Alle ballen op wind! Maar bij die woorden bleef het, met als gevolg dat de echte cutting-edge windtechnologie én de leidende markt nu in handen is van de Denen. Wel gaven we karrevrachten subsidie aan buitenlandse bedrijven die hier windmolens bouwen. Dankjewel, Den Haag. En nu hebben we dan blauwe energie, als onmisbare aanvulling op de energiemix. Het zou natuurlijk prachtig zijn als dit in 2016 als nationaal innovatieicoon bekroonde hoogstandje (hier en daar wordt wél opgelet!) ons eigen exportproduct blijft en Nederland weer eens echt ergens koploper in wordt. Dat zag zelfs de Tweede Kamer, die in 2017 met overweldigende meerderheid een motie aannam die dat zou moeten veiligstellen. Maar sindsdien blijft het water onvoorstelbaar blak op EZ. In één oogopslag kunnen ze zien dat we met deze technologische parel eindelijk stevige duurzame doelen kunnen halen, maar voorlopig kijken ze daar of ze water zien branden, met als gevolg dat steeds meer open water verslonden wordt door wind- en zonnehonger. Buitenlandse investeerders staan ondertussen te likkebaarden, de Chinezen voorop. Op de proefinstallatie doen ze alle moeite om de technologie nationaal te houden, maar tegen genoeg geld zegt niemand nee; het moet tenslotte wel uit kunnen. Er is dus een goed Hollands alternatief voor nog meer windmolens en zonne-eilanden, maar van alle beloftes om daar in te investeren komt tot nu toe bar weinig terecht. Samen met blauwe energie kan onze energiemix binnen tien jaar volledig schoon zijn. En ondanks dat ik van die gedachte heel blij word, blijf ik toch wat somber, want zelfs met zoiets veelbelovends in huis willen de Haagse raderen maar niet in beweging komen en blijven ze zelfs bij GroenLinks om meer windmolens roepen. ’t Is jammer voor ons zeilers, maar een ongewoon lange zonsverduistering met bijpassende windstilte zou misschien nog zo gek niet zijn: misschien dat er dan in Den Haag eindelijk een (blauw) lichtje wordt opgestoken. Kunnen we daarna tenminste weer vrij ademend het ruime sop kiezen.